Ένα ψηφιακό ταξίδι με βάρκα τη γλώσσα

Στις 24 Νοεμβρίου η φιλόλογος του σχολείου μας κα Μαρία Ντόβα, στο πλαίσιο του γλωσσικού εγγραματισμού, διοργάνωσε τηλεδιάσκεψη για το τμήμα Α2 με τίτλο “Ένα ταξίδι με βάρκα τη γλώσσα” και ομιλητή τον κο Αθανάσιο Καρασίμο.
Η γλώσσα αποτελεί το κατ’ εξοχήν μέσο της επικοινωνίας και συνοδεύει τον άνθρωπο στην ιστορία του εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μέσα στο πέρασμα των χρόνων πολλές γλώσσες εξαφανίστηκαν, αρκετές εξελίχθηκαν και πολλές διασώθηκαν μέχρι σήμερα. Στο μακρύ ταξίδι της γλώσσας η καταγραφή ξεκίνησε από χάραξη σε πέτρες και στήλες, στη γραφή σε πάπυρους και περγαμηνές, στην τύπωση βιβλίων και διαφόρων εντύπων και πλέον στην ψηφιακή καταγραφή και αποθήκευση. Ειδικότερα, η ελληνική γλώσσα έχει περάσει από διάφορους σημαντικούς σταθμούς εξέλιξης και αλλαγής με την ψηφιακή της αποτύπωση και επεξεργασία να είναι μια μεγάλη πρόκληση. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο τομέας της υπολογιστικής γλωσσολογίας αναλύει και επεξεργάζεται υπολογιστικά τη γλώσσα και αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργούνται διάφορες γλωσσικές εφαρμογές που κάνουν την καθημερινή μας ζωή πιο εύκολη, βοηθούν σημαντικά την ερευνητική δουλειά των γλωσσολόγων, ενώ παράλληλα προσφέρουν ιδιαίτερη βοήθεια σε όσους ενδιαφέρονται για τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Οι εφαρμογές αυτές ξεκινούν από την αναγνώριση και σύνθεση ομιλίας, την αναγνώριση ομιλητή, την αυτόματη μετάφραση, τις σύνθετες αναζητήσεις και αρκετές υλοποιήσεις σε κινητά και μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ άλλων.

Εξέλιξη του προγράμματος
• Μια σύντομη και διαφορετική αναπαράσταση της ελληνικής γλωσσικής ιστορίας.
• Γλωσσικές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή: από την αυτόματη μετάφραση, το προτεινόμενο λεξιλόγιο του Τ9, στα υπερκείμενα, τις σύνθετες αναζητήσεις και τα εργαλεία μάθησης ξένων γλωσσών.
• Από την αρχαιοελληνική γραμματεία του Thesaurus Linguae Graecae (TLG) στους συμφραστικούς πίνακες της Ανεμόσκαλας: μια εναλλακτική γλωσσική ματιά στη λογοτεχνία.
• Πώς οι γλωσσικές εφαρμογές στην Πύλη της Ελληνικής Γλώσσας μπορούν να γίνουν μια εξαιρετική βοήθεια για τον μαθητή και τον καθηγητή.
• Τι είναι το Duolingo και πώς μπορώ μόνος μου να μάθω μια ξένη γλώσσα;

Στόχοι του προγράμματος
Κεντρικός στόχος αυτού του προγράμματος είναι οι μαθητές να μάθουν με διαδραστικό τρόπο για την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και πώς η τεχνολογία βοηθάει στην καλύτερη ανάλυση και κατανόησή της. Σκοπός επίσης του προγράμματος είναι να καταλάβουν οι μαθητές πως καθημερινά χρησιμοποιούν αρκετές γλωσσικές εφαρμογές που τους κάνουν τη ζωή πιο εύκολη, τη γνώση πιο διασκεδαστική και τη μάθηση πιο αποτελεσματική, καθώς και να ανακαλύψουν νέες εφαρμογές και εργαλεία που είχαν μάθει να τα χρησιμοποιούν σε αναλογικά μέσα, όπως είναι τα λεξικά, οι εγκυκλοπαίδειες, οι αφηγήσεις ιστοριών, η εκμάθηση ξένης γλώσσας, κ.τ.λ.

Ομιλητής
Αθανάσιος Καρασίμος
Ο Αθανάσιος Καρασίμος είναι απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Μετά την ολοκλήρωση δύο European Masters in Speech and Language Processing (ένα εξ αυτών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), εκπόνησε διδακτορική διατριβή στην Υπολογιστική Μορφολογία στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Ήταν μέλος του Εργαστηρίου Νεοελληνικών Διαλέκτων του συγκεκριμένου Τμήματος σε πολυάριθμα ερευνητικά προγράμματα και συμμετείχε σε έρευνες σχετικά με τις νεοελληνικές διαλέκτους, τα σώματα κειμένων, τον αφασικό λόγο και την κατάρτιση εκπαιδευτικών της Αγγλικής γλώσσας. Υπήρξε υπότροφος μεταδιδακτορικής έρευνας από το Ι.Κ.Υ. Έχει διδάξει από τον 2012 στο Ε.Α.Π., στο Α.Π.Θ. και στο Ε.Κ.Π.Α. διάφορες θεματικές όπως Εκπαιδευτική Τεχνολογία στη διδασκαλία της Αγγλικής, Μεθοδολογία της Έρευνας, Υπολογιστικής Γλωσσολογία, Σωματοκειμενική Γλωσσολογία και Κατάκτηση/ Διδασκαλία Λεξιλογίου. Είναι ερευνητής στην εθνική υποδομή για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες DARIAH–GR/ΔΥΑΣ (Digital Humanities) ως μέλος της ομάδας της Ακαδημίας Αθηνών από το 2014 έως 2021, καθώς και ερευνητής στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στην υπολογιστική γλωσσολογία και τη μηχανική μάθηση, τη χρήση σωμάτων κειμένων, την εκπαιδευτική τεχνολογία στη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας και την ενσωμάτωση ηλεκτρονικών & επιτραπέζιων παιχνιδιών στη γλωσσική μάθηση και διδασκαλία